„Ty też powinieneś był zachować spokój”: zgłoszono naruszenia dotyczące Tygodnia Dumy LGBTI+ i Transpłciowości w Stambule w 2025 r.
Zgłoszono naruszenia praw człowieka podczas 11. Marszu Równości Transseksualistów i 23. Marszu Równości LGBTI+ w Stambule. Według doniesień organizacji praw człowieka, przemoc policyjna, arbitralne zatrzymania, skuwanie kajdankami za plecami i bezprawne zakazy były częścią systematycznych represji.
Na konferencji prasowej zorganizowanej w stambulskim oddziale Stowarzyszenia Praw Człowieka (İHD) opinii publicznej zaprezentowano raport monitorujący Tydzień Dumy LGBTI+ i Transpłciowości w Stambule w 2025 r. , przygotowany przez Stowarzyszenie 17 Maja, Truth Justice Memory Center, stambulski oddział İHD, Kaos GL, SPoD, TIHV i Amnesty International .
Jak podaje KAOS GL, blisko 70-stronicowy raport zawiera szczegółową dokumentację zakazu marszów, zatrzymań i przemocy policji.
Instytucje, które przygotowały raport, podkreśliły, że naruszenia praw człowieka, trwające od 2015 r., będą kontynuowane w 2025 r. Mümtaz Murat Kök z TIHV odczytał oświadczenie w imieniu instytucji.
W oświadczeniu napisano: „Oprócz tych naruszeń, dyskryminacyjna retoryka ze strony wysokich rangą urzędników państwowych, która wzmacnia homofobię i transfobię, nadal się utrzymuje. Dyskryminacja osób LGBTI+ i ich zwolenników pogłębiła się, torując drogę naruszeniom praw człowieka zidentyfikowanym w raporcie”.
Oba marsze zostały zablokowane przez ogólne zakazy wydane przez Biuro Gubernatora Stambułu oraz gubernatorów dystryktów Şişli, Kadıköy, Beyoğlu i Beşiktaş. Zakazy te zostały podkreślone jako „nie tylko nieoparte na konkretnym zagrożeniu bezpieczeństwa, ale także sprzeczne z zasadą proporcjonalności”.
W dniach marszów w dzielnicach pojawiły się liczne patrole policyjne. Środki podjęte przez organy ścigania w celu uniemożliwienia pokojowych marszów zakłóciły nie tylko demonstracje, ale także codzienne życie. Mimo to aktywiści LGBTI+ byli zdeterminowani, by maszerować 22 i 29 czerwca. Jednak organy ścigania interweniowały z użyciem przemocy, a arbitralne zatrzymania trwały co najmniej 24 godziny.
Jednym z najbardziej uderzających fragmentów raportu był fragment, w którym zatrzymany prawnik opowiedział o złym traktowaniu, jakiego doświadczył. Prawnik, zatrzymany podczas marszu w Kadıköy 22 czerwca, został skuty kajdankami za plecami w radiowozie. Kiedy zażądał zaprzestania skuwania, mówiąc: „Odcięto mi ręce, proszę je zdjąć!”, komendant policji w cywilu odpowiedział: „Powinieneś był po prostu pozostać nieruchomo!”. W oświadczeniu stwierdzono, że wypowiedź ta „pokazuje, że siły bezpieczeństwa próbują legitymizować przemoc, która może być równoznaczna z torturami i innymi formami złego traktowania”.
Według raportu, co najmniej 95 osób zostało zatrzymanych tylko za przebywanie w przestrzeni publicznej, eksponowanie symboli kojarzonych z osobami LGBTQ+ lub noszenie kolorowych ubrań. Na przykład trzy osoby zostały zatrzymane na moście Galata, 17 kilometrów od miejsca marszu. Dokumenty przechowywane przez organy ścigania zawierały następujące uzasadnienie:
„Ich strój i ubrania, które noszą, są w kolorach symbolizujących grupę LGBTI”.
Dwie osoby zostały również zatrzymane na kilka godzin przed Marszem Równości Trans, bardzo blisko ich dzielnic. „To dyskryminujące i wrogie środowisko miało efekt mrożący, zniechęcając niektórych do udziału w protestach” – czytamy w raporcie.
Z obserwacji terenowych wynika, że wiele osób było poddawanych praktykom takim jak zakładanie kajdanek za plecami , przemoc fizyczna i słowna, przemoc seksualna oraz ograniczanie dostępu do podstawowych środków utrzymania podczas pobytu w areszcie. Prawnicy byli podobno bici podczas zatrzymania, byli naciskani przez organy ścigania podczas składania zeznań, a niektórym prawnikom odmówiono ochrony.
Pewien mężczyzna, stawiając opór przed założeniem mu kajdanek od tyłu, został zagrożony przez policję : „Złamię ci rękę, jeśli będziesz stawiał dalszy opór”. Inny mężczyzna zeznał, że został powalony na ziemię, uderzony w głowę, nadepnięty na plecy i szturchnięty w kolano. W zeznaniu zapisano, że policjant powiedział zatrzymanemu mężczyźnie : „Czy ty też jesteś mężczyzną? Mam nadzieję, że to ja cię szukam!”.
Osoby zatrzymane w Beşiktaşu 29 czerwca były poddawane duszeniu, kopaniu, długotrwałemu przetrzymywaniu w wentylowanym pojeździe, obelgom i groźbom. Jeden z ataków słownych został odnotowany przez policję w następujący sposób: „Jesteście wszyscy obrzydliwi! Spójrzcie na tę sytuację, wasza odraza udzieli się nam”.
Do poważnych naruszeń doszło również podczas badań w aresztach. 22 czerwca zatrzymani, którzy trafili do szpitali bez opieki lekarzy, nie mogli być monitorowani. 29 czerwca ustalono, że osoby te zostały doprowadzone na badanie w kajdankach, ale kajdanek nie zdjęto, a ich ciała były posiniaczone i zaczerwienione. W raporcie odnotowano również, że badania nie zostały przeprowadzone zgodnie z Protokołem Stambulskim, a w pokoju badań obecni byli funkcjonariusze organów ścigania.
W raporcie przeanalizowano akty oskarżenia sporządzone przeciwko 92 osobom, które uczestniczyły lub miały brać udział w marszach. Stwierdzono, że akty te wyraźnie naruszały podstawowe prawa człowieka, takie jak prawo do rzetelnego procesu sądowego, wolność słowa i prawo do pokojowych zgromadzeń .
Jednym z najbardziej uderzających przypadków jest arbitralne zatrzymanie trzech osób pomimo braku konkretnych podejrzeń lub podstaw do aresztowania. Zarzut brzmiał: „Udział w nielegalnych zgromadzeniach i marszach bez broni oraz brak dobrowolnego rozejścia się pomimo ostrzeżeń”.
Pierwsza rozprawa w tej sprawie odbędzie się 8 sierpnia w Stambule, 51. Sądzie Karnym Pierwszej Instancji. Instytucje oświadczyły, że będą uważnie śledzić sprawę.
Wspólne oświadczenie organizacji praw człowieka zawierało następujące żądania:
- Należy natychmiast położyć kres naruszeniom praw osób LGBTI+ do wolności wypowiedzi i pokojowych zgromadzeń.
- Należy znieść ogólne zakazy i zagwarantować każdemu prawo do pokojowych zgromadzeń.
- Zarzuty postawione im za pokojowe protesty muszą zostać bezwarunkowo wycofane. Obaj zatrzymani muszą zostać natychmiast zwolnieni.
- Wszystkie zarzuty dotyczące przemocy i złego traktowania ze strony funkcjonariuszy organów ścigania muszą zostać zbadane skutecznie, bezstronnie i niezwłocznie.
Medyascope
